Klimatyzacja: Jak jest zbudowana, jak działa i jak ją serwisować

Jak działa klimatyzacja?

Klimatyzacja w aucie działa identycznie jak domowa lodówka. Sprężany i rozprężany gaz, krążąc w zamkniętym i szczelnym układzie, schładza powietrze „kontaktując” się z nim za pośrednictwem wymiennika ciepła zwanego parownikiem.

Powietrze do wnętrza samochodu przechodzi przez parownik na skutek wymuszenia jego ruchu przez dmuchawę. W tym miejscu jest schładzane. Aby optymalnie chłodzić, gaz znajdujący się w parowniku musi mieć niską temperaturę. Ciepło odebrane od wtłoczonego do kabiny powietrza jest usuwane na zewnątrz przez chłodnicę klimatyzacji.

Układ klimatyzacji w samochodzie składa się z następujących elementów:

1. Skraplacz
   Inaczej zwany chłodnicą klimatyzacji, oddaje powietrzu ciepło, które czynnik chłodzący uzyskał w parowniku. Im większa jest chłodnica klimatyzacji, tym jest skuteczniejsza. Podczas postoju samochodu lub po włączeniu maksymalnego chłodzenia jej działanie wspomaga wentylator chłodnicy. Aby zapewnić odpowiednie chłodzenie, skraplacz jest umieszczany przed chłodnicą silnika. Zanieczyszczenia gromadzące się na chłodnicy (np. owady) zmniejszają wydajność.
2. Osuszacz
   Czynnik chłodzący ze skraplacza przepływa do odwadniacza. W odwadniaczu następuje oczyszczenie i osuszenie czynnika. Twarde zanieczyszczenia – takie jak opiłki, osad, brud – mogą osadzać się w otworze dławiącym i wywoływać zakłócenia w działaniu parownika. Najczęściej stosowanym środkiem chłodzącym we współczesnych autach jest Zeolith (bardziej znany jako R134a).  
3. Zawór rozprężny
   Odpowiada za odparowanie czynnika chłodzącego, powodując odebranie ciepła z powietrza przygotowanego do wtłoczenia do kabiny. W tym celu dokonywane jest rozprężenie czynnika chłodzącego do ciśnienia parowania za pomocą dławika. Zawór rozprężny pracuje jako regulowany zawór przepływowy (dławik). Przekrój dyszy jest dobrany w taki sposób, by zapewniał przepływ czynnika w ilości niezbędnej do schłodzenia powietrza.  
4. Parownik i dmuchawa
   Parownik to drugi wymiennik ciepła w układzie. Przepływ powietrza do wnętrza auta reguluje wentylator nadmuchu. W procesie chłodzenia powietrza przekroczeniu dolnej temperatury punktu rosy (przy której gaz zaczyna się skraplać) towarzyszy osuszenie powietrza. Skroplona woda ścieka do miski pod parownikiem, skąd giętkim przewodem wydostaje się na zewnątrz.
5. Sprężarka
   Jej głównym zadaniem jest podniesienie ciśnienia gazu i dostarczenie go do skraplacza. Ponieważ sprężarka jest smarowana olejem zawartym w czynniku chłodzącym, należy dbać o to, aby jego ilość była prawidłowa oraz o regularne włączanie klimatyzacji. Także zimą. Sprężarka to jeden z najdroższych elementów układu klimatyzacji – nowa kosztuje od 1000 zł wzwyż.   

Odgrzybiaj raz w roku

Na stale wilgotnych powierzchniach zewnętrznych parownika łatwo osadzają się zanieczyszczenia nanoszone przez powietrze. Po pewnym czasie mogą tam wytworzyć się kultury bakteryjne lub grzyby. Nie pomaga nawet umieszczenie mikrofiltra na drodze przepływu powietrza. Dlatego konieczne jest okresowe, staranne czyszczenie parownika specjalnym środkiem bakteriobójczym. Koszt takiej operacji to ok. 100 zł. Przy okazji odgrzybiania warto wymienić również filtr kabinowy. Najtańsze kosztują ok. 20 zł. Taki, który zatrzymuje tlenki węgla (z wkładem z węgla aktywnego) – od 50 zł wzwyż.

Raz na 2 lata uzupełnij czynnik

Nie czekaj aż klimatyzacja stanie się mniej wydajna i będzie działała na „pół gwizdka”. Regularne uzupełnianie czynnika, połączone z jego oczyszczaniem nie tylko sprawi, że w upalne dni powietrze będzie dostatecznie schładzane, ale też przedłuży życie sprężarce. Koszt operacji to ok. 150 zł. Regularność to podstawa, zwłaszcza w wypadku nowych aut, gdzie układy klimatyzacji są napełniane mniejszą ilością czynnika chłodzącego.