Nieustannie się troszczy, smaruje, a nawet pieści. To nie opis idealnej partnerki czy partnera. Mowa o oleju, który współdecyduje o sprawności silnika. Olej silnikowy nie bez powodu porównywany jest do krwi w ciele człowieka. Jego ilość i skład mają kluczowe znaczenie dla zdrowia i kondycji fizycznej silnika. Wyobrażasz sobie upalne lato i brak klimatyzacji? Silnik też odczuwa komfort lub dyskomfort termiczny, optymalna dla niego temperatura pracy to 80–90 OC. Smarowanie i chłodzenie zapewniają prawidłową pracę jednostki napędowej. To dwa niezależne, choć ściśle współpracujące ze sobą „organy wewnętrzne”.
Układ chłodzenia
Prawidłowa temperatura ludzkiego ciała to 36-37o C. Silnik też ma swoją prawidłową temperaturę, która powinna utrzymywać się w przedziale od 80 do 90o C. Zadaniem układu chłodzenia jest dążenie do jak najszybszego osiągnięcia przez silnik temperatury pracy, utrzymanie jej i niedopuszczanie do gwałtownych skoków.
Silniki czterosuwowe najczęściej są chłodzone cieczą. Nie jest to woda, lecz mieszanina glikolu i innych substancji, chroniących wnętrze układu, przede wszystkim chłodnicy, przed korozją i odkładaniem się kamienia. Newralgiczną częścią układu, oprócz wspomnianej chłodnicy, są pompa wody oraz zespół urządzeń i przewodów (np. kanałów w kadłubie silnika), umożliwiający odbieranie ciepła od rozgrzanych podzespołów silnika i wyprowadzanie go na zewnątrz – poprzez płyn do chłodnicy. Ochłodzony czynnik ponownie wpływa do wnętrza silnika, dzięki obiegowi wymuszonemu przez pompę. Termostat, w zależności od temperatury w układzie, wydłuża lub skraca obieg płynu.
Chłodnica
Zbudowana z ogromnej ilości cienkich rurek, przez które nieustannie przepływa płyn chłodzący. Rurki zaś połączone są tysiącami pofałdowanych blaszek aluminiowych. Przez szczeliny pomiędzy blaszkami i rurkami przepływa powietrze. Taka konstrukcja zapewnia znakomite chłodzenie.
Wentylator
Wspomaga działanie chłodnicy na wypadek, gdyby opływające ją powietrze nie nadążało z chłodzeniem. Sygnał do załączenia wysyła czujnik temperatury płynu chłodzącego. Wentylator zwykle może obracać się z dwiema prędkościami.
Termostat
Zarządza długością obiegu chłodzenia. Do momentu osiągnięcia 85o C płyn chłodzący krąży w tzw. krótkim obiegu. Ciecz kierowana jest przez pompę do kanałów silnika i do nagrzewnicy (ogrzewanie wnętrza pojazdu). W obiegu pełnym płyn chłodniczy przeprowadzany jest przez chłodnicę, która obniża jego temperaturę. Ciecz po przejściu przez chłodnicę powraca do pompy i ponownie kierowana jest do silnika.
Nagrzewnica
Służy do ogrzania wnętrza samochodu. Zbudowana jest z użebrowanych rurek, przez które przepływa rozgrzany płyn chłodzący. Dochodzące z zewnątrz zimne powietrze opływa nagrzewnicę, ogrzewa się i za pomocą wentylatora kierowane jest do wnętrza kabiny. W razie awarii wentylatora chłodnicy włącz ogrzewanie, a uratujesz głowicę silnika przed zniszczeniem.
Pompa wody
Dzisiejsze pompy działają najczęściej na zasadzie wirówki. Płyn od czoła trafia na łopaty pompy, które nadają mu ruch wirowy na zasadzie sił odśrodkowych. Z boku obudowy pompy znajduje się otwór wyjściowy, przez który (już pod ciśnieniem) płyn wydostaje się na zewnątrz i płynie do silnika. Pompę najczęściej napędza pasek wielorowkowy, a prędkość tłoczenia zależy od prędkości obrotowej silnika.
Czy barwa płynu ma związek z jego przeznaczeniem?
Większość tradycyjnych płynów wykonanych w technologii IAT (Inorganic Additive Technology) ma kolor zielony lub niebieski. Nowe typy płynów wykonanych w technologii OAT (Organic Acid Technology) mają kolor czerwony, różowy, niebieski, pomarańczowy lub fioletowy, a bywają nawet bezbarwne. Jaki rodzaj płynu stosować w naszej strefie klimatycznej? Sprawdzą się płyny składające się z 50% wody i około 49% glikolu etylenowego lub propylenowego oraz różnorodnych dodatków ochronnych, m.in. inhibitorów korozji, czyli środków przeciwdziałających jej powstawaniu. Są niezbędne, ponieważ glikol ma właściwości korozyjne.
Co należy stosować – gotowy płyn czy koncentrat?
Zdecydowanie – gotowy płyn chłodniczy. Fabrycznie przygotowana mieszanina jest po prostu lepsza. Unikać należy najtańszych płynów z dodatkiem gliceryny.
Zwróć uwagę
Regularnie wymieniaj pompę wody
Producenci samochodów ustalają indywidualnie dla każdego modelu i wersji silnikowej częstotliwość wymiany pompy wody. Przeważnie wymiana pompy zbiega się z terminem wymiany paska rozrządu. Jeśli rozrząd jest napędzany łańcuchem (element niewymienny), tym bardziej trzeba pamiętać o pompie wody. Jej najbardziej newralgicznym elementem jest łożysko, które ma określoną wytrzymałość.
Uważaj Jak Myjesz
Myjąc auto, zwłaszcza w myjniach bezdotykowych i ręcznych, zwróć uwagę, aby silny strumień wody nigdy nie był kierowany bezpośrednio na chłodnicę. Prowadzi to do miejscowych uszkodzeń, polegających na prasowaniu się blaszek na chłodnicy, co utrudnia swobodny przepływ powietrza. W ekstremalnych przypadkach może to spowodować przegrzanie silnika.
Sprawdź poziom płynu
Prawidłową ilość odczytasz ze skali znajdującej się na zbiorniczku wyrównawczym. Przy zimnym silniku nie może przekraczać poziomu „max” – ciecz pod wpływem temperatury zwiększa objętość, co grozi wyrzuceniem nadmiaru płynu przez zawór. Nie dolewaj płynu tuż po zakończeniu jazdy. Ryzykujesz oparzeniami i uszkodzeniem głowicy silnika.