Skrzynie 2-sprzęgłowe – szybkość kontrolowana

Dwie mechaniczne skrzynie biegów zamknięte w jednej obudowie, każda wyposażona we własne sprzęgło - tak, w uproszczeniu, wyglądałby rentgen przekładni z dwoma sprzęgłami. Skrzynia nr 1 odpowiada za biegi nieparzyste i, z reguły, za bieg wsteczny. Skrzynia nr 2 obsługuje biegi parzyste. Sprzęgła są umieszczone na współosiowych wałkach (jeden znajduje się wewnątrz drugiego) i mają identyczne średnice, ale pracują niezależnie. Chociaż w motoryzacyjnym świecie przeniesienie napędu od silnika do kół za pomocą takiej przekładni nie jest nowością, skrzynia biegów DDCT (dual dry clutch automatic transmission) - dzieło inżynierów z Fiat Powertrain Technologies - ma w sobie aż 23 patenty, z których większość dotyczy zintegrowanego sterowania pracą przekładni oraz rozwiązań mechanicznych.

Z punktu widzenia kierowcy i prowadzenia samochodu największymi zaletami przekładni z dwoma sprzęgłami są wysoka sprawność przenoszenia siły napędowej, szybkość i płynność zmiany biegów oraz możliwość wyboru automatycznego trybu pracy. Przekładnie takie jak DDCT Fiata łączą najlepsze cechy mechanicznej skrzyni biegów i automatu. Z jednej strony, pozwalają na błyskawiczną zmianę biegów w sposób sekwencyjny - za pomocą łopatek przy kierownicy (często nawet bez odrywania rąk od niej). Z drugiej, zapewniają komfort jazdy właściwy dla automatu, bez używania lewej nogi do wciskania pedału sprzęgła, który w autach z przekładniami o dwóch sprzęgłach został wyeliminowany, i bez obaw o zatrzymanie silnika w krytycznych sytuacjach (ruszanie pod górę, gwałtowne hamowanie itp.).

Zastosowanie w fiatowskiej przekładni zestawu dwóch sprzęgieł pracujących na sucho, a nie w kąpieli olejowej, jak w niektórych rozwiązaniach konkurencyjnych, pozwoliło ograniczyć ilość oleju w skrzyni biegów o blisko 5 l w porównaniu z przekładniami, których sprzęgła pracują na mokro i wymagają chłodzenia olejem. Umożliwiło też wyeliminowanie pompy czynnika chłodzącego. Wszystko razem sprawia, że przekładnia DDCT ma bardzo kompaktowe rozmiary i waży mniej niż analogiczne przekładnie ze sprzęgłami pracującymi na mokro. Dzięki temu pracuje sprawniej i pozwala zaoszczędzić do około 6% paliwa.

Konstrukcja przekładni z dwoma sprzęgłami pozwala na wybór i wstępne zasprzęglenie kolejnego biegu wtedy, gdy poprzedni jest ciągle w użyciu. To sprawia, że przekładnie tego typu dzielą się na szybkie, bardzo szybkie oraz... piekielnie szybkie. Przekładnia DDCT ma szansę należeć do tych ostatnich. Po pierwsze dlatego, że jej sprzęgła pracują na sucho, a straty wynikające z poślizgu są minimalne. Po drugie dlatego, że komputer sterujący pracą przekładni ściśle współpracuje z innymi systemami.

W celu zapewnienia jak najlepszych osiągów auta w każdych warunkach, fiatowska przekładnia z dwoma sprzęgłami nieustająco jest "na gorącej linii" z hamulcami, czyli z układem ABS, jednostką sterującą pracą silnika, układem kierowniczym i z systemami stabilizacji toru jazdy oraz Start&Stop. W Alfie Romeo przekładnia z dwoma sprzęgłami dodatkowo czerpie dane na temat stylu jazdy z ustawień systemu DNA, który pozwala na zmianę szybkości reakcji silnika na gaz, wybór większej lub mniejszej siły wspomagania układu kierowniczego, a także na zmianę charakterystyki układu stabilizacji toru jazdy.

Megaszybki transfer i analiza danych pozwalają przekładni DDCT reagować w ułamku sekundy na zmieniające się warunki jazdy. W praktyce oznacza to, że czas i prędkość niemal każdej zmiany biegów jest w czasie rzeczywistym dostosowywana do warunków jazdy i do stylu prowadzenia samochodu przez kierowcę. Oprócz prędkości zmiany biegów, fiatowska przekładnia z dwoma sprzęgłami potrafi zarządzać dystrybucją momentu obrotowego w zależności od przyczepności napędzanych kół.

Ręczna zmiana przełożeń jest realizowana za pomocą dźwigni na tunelu środkowym lub łopatkami przy kolumnie kierownicy, dostępnymi za dopłatą. Sekwencyjny wybór biegów w trybie ręcznym sprawia, że przekładnia DDCT nigdy się nie myli, bo kierowca nie ma możliwości włączenia innego biegu niż o jeden niższy lub wyższy od aktualnego. Oczywiście, możliwa jest redukcja na przykład z piątki na trójkę, ale nie da się tego wykonać z pominięciem czwartego biegu.

Skrzynia biegów z dwoma sprzęgłami jest częścią rodziny nowych sześciobiegowych przekładni wprowadzonych przez Fiata. W wersji mechanicznej nowa przekładnia debiutowała pod maską Alfy Romeo Mito - w połączeniu z silnikiem 1.4 MultiAir Turbo o mocy 170 KM. Na Mito wyposażone seryjnie w system Start&Stop i silnik MultiAir - współpracujący z przekładnią z dwoma sprzęgłami - trzeba poczekać do początku 2011 roku. Mimo to, najmniejsza Alfa będzie pierwszym samochodem na rynku, który jednocześnie będzie mógł być wyposażony w system Start&Stop i w przekładnię z dwoma sprzęgłami. Wcześniej, późną jesienią, sama przekładnia DDCT będzie oferowana do Giulietty.

Łączna korzyść z zastosowania obydwu technologii pod jednym dachem ma zaowocować oszczędnością w zużyciu paliwa na poziomie nawet 10% w porównaniu ze zużyciem paliwa samochodu wyposażonego w tradycyjną przekładnię automatyczną. Z czasem, przekładnia DDCT będzie oferowana ze słabszymi silnikami oraz w mniejszych i większych samochodach koncernu Fiata.

Tekst: Maciej Ziemek
amis 7/2010